Psychoterapia polega na rozmowie pacjenta z psychoterapeutą. Kontakt z psychoterapeutą zaczyna się od kilku wstępnych spotkań indywidualnych, które mają charakter diagnostyczny – mają ustalić jaki rodzaj kłopotów dolega osobie zgłaszającej się. Po zebraniu odpowiednich informacji wystarczających do diagnozy, jeżeli psychoterapeuta uzna, że trudności pacjenta mogą być leczone psychoterapią, proponuje mu takową wraz z warunkami jej podjęcia. Rozmowa między psychoterapeutą a pacjentem daje temu drugiemu przyzwolenie do szczerego mówienia wszystkiego, co przychodzi mu do głowy. Mogą to być również treści wstydliwe, ukrywane w codziennym życiu.

Zadaniem psychoterapeuty jest pomoc okazana pacjentowi w dostrzeganiu w jego wypowiedziach śladów nieświadomych uczuć i pragnień. Interpretuje on to, co świadomie mówi lub przeżywa pacjent w kategoriach procesów nieświadomych. Interpretacja owa umożliwia wgląd czyli zrozumienie źródeł męczących pacjenta objawów. Zrozumienie to powinno odbywać się na poziomie: – poznawczym – intelektualnym zrozumieniu zależności między wydarzeniami a uczuciami (które zostały stłumione). – emocjonalnym- przeżyciu stłumionych uczuć Wgląd pozwala pacjentowi zrozumieć dlaczego pewne pragnienia i uczucia zostały zepchnięte do nieświadomości. Zadaniem terapeuty jest pomoc w zepchnięciu ich do świadomości. Podczas sesji terapeutycznych, psychoterapeuta nie mówi ani słowa o sobie.

Pozostawia to pacjentowi możliwość fantazjowania na temat psychoterapeuty. Dobrze jest, gdy psychoterapeuta pozostaje dla pacjenta postacią anonimową. Wszystko to dzieje się po to, by uczynić postać psychoterapeuty czystym ekranem dla projekcji i fantazji pacjenta (to one właśnie stanowią przedmiot pracy w psychoterapii). Anonimowość psychoterapeuty ma także znaczenie dla zjawiska tak zwanego przeniesienia. Oznacza ono przeżywanie drugiego człowieka w sposób, który opiera się na wcześniejszych doświadczeniach z kontaktów z innymi ludźmi, a nie na realnym kontakcie z aktualnie spotkaną osobą.

Omawianie owych relacji daje możliwość wglądu we wcześniejsze relacje, które nieraz są przyczyną cierpień pacjenta. Różne podejścia psychoterapeutyczne na przestrzeni XIX i XX wieku. Psychoterapia powstała na początku XX wieku, a za jej twórcę uznaje się wiedeńskiego lekarza Zygmunta Freuda. W ciągu stu lat rozwoju powstały różne nurty teoretyczne opisujące proces psychoterapii i różne podejścia do jej uprawiania. Podejście psychoanalityczne(Zygmunta Freuda) Jest nurtem najstarszym, najbardziej intensywną formą psychoterapii.

Jako źródło zaburzeń przyjmuje doświadczenia wczesnodziecięce. Celem leczenia psychoanalitycznego jest opisany wcześniej wgląd (odbywa się on dzięki interpretacji swobodnych skojarzeń pacjenta). Psychoanaliza Zygmunta Freuda opierała się na badaniu nieświadomości. Podejście behawioralno-poznawcze Powstało w latach 50 XX wieku w USA. Jest opozycyjnym nurtem wobec psychoanalizy. Opiera się na obserwacji nawyków i zachowań.

Podejście to okazuje się skuteczne przy wąskim zakresie problemów. Rozszerzone zostało o analizę sposobów myślenia pacjenta i zajmuje się zmianą jego sposobu myślenia. Podejście humanistyczne Pojawiło się w latach 60 XX wieku jako opozycja wobec psychoanalizy i behawioryzmu. Stawia na czynniki typowo ludzkie takie jak poczucie sensu życia, autonomia, ambicja, wolna wola, kreatywność, miłość, rozwój osobisty. Podejście humanistyczne stwarza pacjentowi warunki, by mógł on doświadczać uczuć, których mu dotąd w życiu brakowało. Podejście to koncentruje się na bezwarunkowej empatii. W Polsce popularną odmianą tej psychoterapii jest gestaltyzm – według jej założeń naturalny rozwój człowieka odbywa się przez tworzenie spójnych figur integrujących nasze myśli, uczucia i zachowania. Gestaltyzm odbywa się poprzez doświadczenie stanów pacjenta w rozmowie o nich i odgrywaniu ich w scenkach psychodramatycznych.

Podejście systemowe Powstało w latach 50 XX wieku w USA . Kładło duży nacisk na znaczenie relacji społecznych w powstawaniu zaburzeń psychicznych. Zajmowało się relacjami w terapii małżeńskiej albo rodzinnej. Psychoterapeuta, wykorzystując to podejście, zaprasza na sesję całą rodzinę. Podejście systemowe zakłada, że „nie można zmienić niekorzystnych zachowań dziecka, jeżeli nie zmieni się relacji rodziców między sobą i nastawienia rodziców wobec dziecka”. Psychoterapeuta podaje rodzinie sposoby na bardziej efektywne komunikowanie się. Terapia Miltona Ericksona Zakłada, że każdy człowiek posiada naturalną zdolność do przezwyciężania trudności. Psychoterapeuta odnajduje odpowiednie zasoby w pacjencie i pomaga mu przezwyciężyć niekorzystne zachowania.

Neurolingwistyczne programowanie Przedmiotem tej psychoterapii jest wewnętrzna reprezentacja rzeczywistości, czyli zespół przekonań, wspomnień i wiedzy jaki człowiek posiada na temat świata. Psychoterapeuci zakładają, że warunkiem zdrowego funkcjonowania jest plastyczne wykorzystanie czterech głównych modalności zmysłowych – widzenia, słuchu, węchu i doznań dotykowych.

Terapia bioenergetyczna Aleksandra Lowena Do pracy nad nieświadomymi konfliktami używa ciała pacjenta. Nieświadomie tłumione uczucia powodują różnego rodzaju napięcia mięśniowe, zaburzenia oddechowe i inne reakcje fizjologiczne . Psychoterapeuta pracuje z ciałem pacjenta, aby uwolnić go od nieświadomych napięć (ćwiczenia prowadzące do rozluźnienia mięśni oraz nauczenia pacjenta swobodnego oddychania) Podejście eklektyczne Łączy różne nurty w celu najbardziej optymalnego ich wykorzystania. Terapeuci pracujący w różnych podejściach zgodnie dążą do zapobiegania nawrotom chorób psychicznych i poprawy jakości życia chorych, dają pacjentowi oparcie i wzmacniają jego „ja”.

Bibliografia:
Jacek Kubitsky „Vademecum psychoterapeuty” Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2008

Autor/autorzy opracowania:
Magdalena Tomczyk