Psychoterapia systemowa lub inaczej podejście systemowe – zrodziło się na gruncie terapii oraz psychoterapii rodzinnej.

Jako ogólna teoria dotycząca rodziny, bazująca na przedstawionych poniżej założeniach z powodzeniem jest stosowana także w innych dziedzinach nauki o rodzinie i działalności praktycznej jak praca socjalna czy pedagogika.
Ujęcie wychodzące z założenia Arystotelesa, że całość jest czymś więcej niż sumą części. Oznacza, że rodzina jest traktowana jako nowy byt, system, w którym każda z jednostek wpływa na wszystkich pozostałych członków systemu rodzinnego. Zmiana w jednym elemencie powoduje zmianę w całym systemie.

Psychoterapia systemowa – założenia teoretyczne

Najistotniejsze mechanizmy i pojęcia tego podejścia to:

• Rodzina jest otwartym systemem społeczno-kulturowym, do optymalnego funkcjonowania niezbędna jest równowaga między poczuciem ja a przynależnością do rodziny.
• Nacisk kładzie się na strukturę, czyli sieć wymagań funkcjonalnych (o stałych cechach), które warunkują interakcje.
• Konieczne jest utrzymanie pewnej hierarchii, zaburzenie następuje wówczas, gdy struktura rodziny jest za mało elastyczna, uniemożliwiająca jej przystosowanie się do zmian rozwojowych lub wymogów otoczenia.

Symbol zdrowia stanowią możliwości adaptacyjne jednostki i systemu.
Granice, koalicje, podsystemy – różnicują i rozwijają system.

Psychoterapia systemowa – cele

Zmiana struktury rodziny (w sytuacji kryzysu), zmiana granic (zbyt płynnych lub zbyt sztywnych).

Techniki terapeutyczne

Przewartościowanie, wprowadzenie nowych informacji (uzyskanie odmiennej perspektywy poznawczej ułatwiający rodzinie nowy sposób odnoszenia się), odtwarzanie interakcji, restrukturyzacja – zakreślenie granic – wyjaśnianie i modyfikacja interakcji.

ZASTOSOWANIE TERAPII SYSTEMOWEJ

• Terapia rodzin dzieci i młodzieży
• Terapia rodzin osób dorosłych
• Kryzysy normatywne związane z fazą cyklu życia rodziny
• Konsultacja rodzinna w przebiegu terapii małżeńskiej
• Konsultacja systemów włączonych w rodzinę
• Problematyka rodzin rekonstruowanych
• Problematyka związana z dzieckiem chorym somatycznie, upośledzonym umysłowo, niepełnosprawnym
• Problematyka patologicznej żałoby
• Problematyka chorób przewlekłych

EFEKTY TERAPII RODZINNEJ

•  Poprawa komunikacji w rodzinie
•  Lepsze rozumienie siebie nawzajem
•  Inna perspektywa, opis na ważne doświadczenia
•  Rozumienie mechanizmów funkcjonowania w rodzinie
•  Nadanie nowego znaczenia problemowi
•  Zmiany w zachowaniu będące pomysłem rodziny
•  Problem przestaje „być potrzebny”

 ZALETY I WADY TERAPII SYSTEMOWEJ

Terapia systemowa to pewien sposób myślenia o człowieku, procesach jakie mają wpływ na jego funkcjonowanie oraz sposoby na zaproponowanie pacjentowi rozmowy na jego temat, rozszerzającej i zmieniającej jego perspektywę patrzenia. Stosowanie tego podejścia może dawać użyteczne rezultaty zarówno w pracy indywidualnej jak i przy prowadzeniu rozmaitych grup terapeutycznych, czy też zajęć o charakterze treningowym lub psychoedukacyjnym.

Psychoterapia systemowa jest bardzo skuteczna w leczeniu dzieci i nastolatków oraz w leczeniu pacjentów cierpiących na zaburzenia psychotyczne, gdzie słabe rezultaty przynoszą pozostałe podejścia psychoterapeutyczne

Za wadę tej terapii można uznać to, że jest zwykle krótkoterminowa oraz nastawiona jest na rozwiązanie jednego konkretnego problemu z którym zgłasza się rodzina.

Bibliografia

1. J. C. Czubała, Czynniki leczące w psychoterapii
2. L. Grzesiuk, Psychoterapia