Czy depresja i inne zaburzenia mogą być dziedziczone?

Czy depresja i inne zaburzenia mogą być dziedziczone?

Wyniki badań wskazują, że dzieci rodziców chorujących na depresję znajdują się w zasięgu dużego ryzyka zachorowania na depresję. Omawiani poniżej badacze, powołując się na rezultaty innych badań podają ponadto, że depresja rodziców jest powiązana z wczesnym wystąpieniem i bardziej złośliwym przebiegiem depresji u ich dzieci. Istnieją dowody na to, że wystąpienie agorafobii u dzieci było

Wyniki badań wskazują, że dzieci rodziców chorujących na depresję znajdują się w zasięgu dużego ryzyka zachorowania na depresję. Omawiani poniżej badacze, powołując się na rezultaty innych badań podają ponadto, że depresja rodziców jest powiązana z wczesnym wystąpieniem i bardziej złośliwym przebiegiem depresji u ich dzieci. Istnieją dowody na to, że wystąpienie agorafobii u dzieci było powiązane z występowaniem u ich rodziców paniki, agorafobii i depresji. Zaangażowanie ojca w opiekę nad dzieckiem może modyfikować wpływ problemów matki na wystąpienie zaburzeń u dziecka.



Badania nad transmisją zaburzeń psychicznych między rodzicami chorującymi na zaburzenia lękowe, a ich dziećmi pokazuje, że dzieci tych rodziców znajdują się w zasięgu większego ryzyka wystąpienia zaburzeń lękowych niż dzieci zdrowych rodziców. Podobnie dzieci rodziców chorujących na fobię społeczną wykazują większe ryzyko wystąpienia tego zaburzenia, niż dzieci zdrowych rodziców. Wykazano również, że dzieci rodziców, u których współwystępuje zaburzenie lękowe i duża depresja także wykazują większe ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych. Wystąpienie paniki u rodziców zwiększa ryzyko wystąpienia paniki i agorafobii u ich dzieci. Z kolei dzieci rodziców chorujących na dużą depresję, znajdują się w zasięgu większego ryzyka zachorowania na dużą depresję i zaburzenia zachowania. Co ciekawe, można też mówić o specyficznej transmisji zaburzeń lękowych u rodziców i ich dzieci w zależności od tego, czy rodzice zostali skierowani do leczenia psychiatrycznego, czy nie. Dzieci rodziców skierowanych do leczenia, mogą mieć większą podatność na rozwinięcie zaburzeń psychicznych, niż dzieci rodziców, u których zdiagnozowano zaburzenie, ale których nie skierowano do leczenia. W oparciu o powyższe założenia teoretyczne, sformułowano hipotezę mówiąca o tym, że istnieje transmisja zaburzeń lękowych między rodzicami skierowanymi do leczenia psychiatrycznego, a ich dziećmi oraz między rodzicami nie skierowanymi do leczenia, a ich dziećmi.




Ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych u dzieci rodziców, u których zdiagnozowano zaburzenia lękowe – rezultaty badań

W celu zweryfikowania hipotezy przedstawionej wyżej, zbadano dużą grupę rodzin, w której diagnozowano zaburzenia psychiczne u rodziców i ich dzieci. Stworzono cztery grupy badawcze:

  • Rodziny, w których jedno z rodziców choruje na panikę i ich dzieci oraz rodziny, w których jedno z rodziców choruje na panikę z agorafobią i ich dzieci
  • Rodziny, w których jedno z rodziców choruje na dużą depresję i ich dzieci
  • Rodziny, w których jeden rodzic lub oboje z rodziców chorują na panikę z agorafobią i na depresję i ich dzieci
  • Rodziny, w których żaden z rodziców nie choruje psychicznie i ich dzieci

Analiza wyników przeprowadzonego badania pokazała, że zdiagnozowanie paniki i agorafobii u jednego z rodziców jest istotnym predyktorem wystąpienia zaburzeń lękowych u dzieci. Diagnoza ta była także istotnie powiązana z wystąpieniem u dzieci zaburzeń lękowych mieszanych , lęku separacyjnego , paniki, agorafobii i fobii społecznej. Wystąpienie u jednego z rodziców dużej depresji było istotnie powiązane z większym ryzykiem wystąpienia agorafobii, dużej depresji, choroby dwubiegunowej i zaburzeń zachowania u dzieci. Ryzyko wystąpienia dużej depresji u dzieci depresyjnych rodziców okazało się równie duże w przypadku, gdy rodzice zostali skierowani do leczenia psychiatrycznego i wówczas, gdy nie zostali skierowani do leczenia.

Związek między zaangażowaniem ojca w opiekę nad dzieckiem, a depresją matki i zaburzeniami psychicznymi u dzieci.

Depresja matki może niepomyślnie wpływać na rozwój dziecka. Wykazano, że dzieci depresyjnych matek mają podwyższone ryzyko wystąpienia problemów emocjonalnych i problemów z zachowaniem takich jak – niepewne przywiązanie (attachment insecurity), emocjonalna dysregulacja (emotion dysregulation), czy słaby rozwój poznawczy. Również jakość opieki rodzicielskiej jest tym czynnikiem, który oprócz zaburzenia rodzica, może wiązać się z jakością rozwoju dziecka. Depresyjne matki ujawniają w kontakcie z dzieckiem negatywne postawy, takie jak wrogość, wycofanie, czy intruzywność. Badania wykazują, że angażują się one w krytyczne i negatywne interakcje z dzieckiem. Równie istotna jest w tym kontekście rola i jakość opieki rodzicielskiej ojca i jej związek z wystąpieniem problemów u dziecka depresyjnej matki. Wykazano, że zaangażowanie ojca w wychowywanie dziecka wiąże się z rzadszym występowaniem u dziecka problemów. Styl rodzicielski, w którym przeważa ciepło i kontrola, ochrona dziecka i opiekuńczość wiąże się z większymi kompetencjami dziecka w szkole i rzadszymi problemami z zachowaniem. Z kolei styl rodzicielski, w którym przeważa wysoki poziom kontroli i małe ciepło częściej wiążą się z ryzykiem wystąpienia problemów z zachowaniem u dziecka, oraz z dystymią u dziewczynek w okresie adolescencji. W rodzinach, w których oboje rodzice chorują na depresję, zwiększa się ryzyko wystąpienia psychopatologii u dziecka. Ryzyko to jest większe niż wówczas, gdy tylko jedno z rodziców choruje na depresję. Badania wykazują, że depresyjność rodziców jest istotnym predyktorem zaburzeń emocjonalnych u dzieci. Powyższe rozważania teoretyczne skłoniły badaczy do postawienia hipotezy mówiącej o tym, że zaangażowanie ojca w opiekę nad dzieckiem, wysokie ciepło i kontrola w relacji z nim oraz duża ilość czasu z nim spędzanego może hamować niekorzystny wpływ depresji matki na rozwój dziecka. Przewidywano, że taki styl rodzicielski ojca będzie się też wiązał z mniejszą liczbą problemów z zachowaniem u dziecka.




Hamujący wpływ zaangażowania ojca w opiekę nad dzieckiem depresyjnej matki na wystąpienie zaburzeń u dzieci – rezultaty badań

W celu weryfikacji postawionych hipotez badano pod kątem stwierdzenia dużej depresji (spełniającej kryteria DSM – III R) rodziców oraz ich dzieci pod kątem wystąpienia problemów z zachowaniem, na przestrzeni 5 lat. Pierwszy etap badania miał miejsce między 12 a 21 tygodniem ciąży, pomiar powtórzono po 1 miesiącu, 4 miesiącach i 12 miesiącach od urodzeniu dziecka, następnie w okresie przedszkolnym.

W badaniu wzięły udział rodziny, w których:

  • Zdiagnozowano depresję u matki
  • Zdiagnozowano depresję zarówno u matki, jak u ojca
  • Zdiagnozowano depresję u ojca
  • Nie zdiagnozowano depresji ani u matki, ani u ojca

Wyniki przeprowadzonego badania pokazują, że depresja matki, gdy ojciec jest zdrowy, wiąże się z wystąpieniem problemów z zachowaniem u dziecka. Natomiast brak depresji u ojca, nie wiązał się z rzadszym występowaniem problemów u dzieci. Wysokie ciepło ojca wiązało się z rzadszym występowaniem problemów z zachowaniem u dzieci depresyjnych matek. Gdy oboje rodzice chorowali na depresję a dziecko spędzało z ojcem dużo czasu, u dzieci częściej występowały problemy z zachowaniem. Depresyjność ojca, w rodzinie, w której matka nie chorowała na depresję, nie była powiązana z wystąpieniem problemów z zachowaniem u dzieci. Ciepło i zaangażowanie ojca w rodzinie, w której żadne z rodziców nie chorowało na depresję, nie wiązało się z problemami z zachowaniem u dzieci. Uzyskane wyniki sugerują, że posiadanie nie depresyjnego opiekuna przez dziecko nie musi wiązać się z wystąpieniem lub brakiem wystąpienia problemów z zachowaniem u dzieci. Również nie każdy przejaw zaangażowania ojca w opiekę nad dzieckiem hamuje wpływ depresji matki na problemy z zachowaniem u dzieci.

PODSUMOWANIE

Prezentowane wyniki badań pokazują, że dzieci rodziców chorujących na depresję znajdują się w zasięgu dużego ryzyka zachorowania nie tylko na depresję, ale także na chorobę dwubiegunową. Autorzy powołując się na rezultaty innych badań podają ponadto, że depresja rodziców jest powiązana z wczesnym wystąpieniem i bardziej złośliwym przebiegiem depresji u ich dzieci. Wykazano, że wystąpienie agorafobii u dzieci było powiązane z takimi zaburzeniami rodziców, jak panika, agorafobia i depresja. Wynik ten sugeruje, że ryzyko zachorowania na agorafobię jest mniej specyficzne od paniki, potrzeba jednak więcej badań by podtrzymać ten wniosek. Ryzyko fobii społecznej u dzieci, których rodzice nie zostali skierowani do leczenia, jest powiązane z wystąpieniem paniki i agorafobii u rodziców. Przeprowadzone badania wskazują także na powiązanie między dużą depresją rodziców a problemami z zachowaniem u ich dzieci. Wykazano także, że depresja u matki, niezależnie od wystąpienia tego zaburzenia u ojca, wiąże się z wystąpieniem problemów z zachowaniem u dzieci. Największe zagrożenie wystąpieniem problemów z zachowaniem dzieci ma miejsce wówczas, gdy oboje rodzice chorują na depresję.

Bibliografia 1. Biederman J., Monuteaux M., C., Faraone S., V., Hirshfeld-Becker D., R., Henin A., Gilbert J., Rosenbaum J., F.: Does referral bias impact findings in high-risk offspring for anxiety disorders? A controlled study of high-risk children of non-referred parents with panic disorder/agoraphobia and major depression. Journal of Affective Disorders, 2004,82,209-216. 2. Mezulis A., H., Hyde J., S., Clark R.: Father involvement moderates the effect of maternal depression during a child’s infancy on child behavior problems in kindergarten. Journal of family psychology, 2004. Źródło: html/http//EBSCOhost/psychinfo/web26.epnet.com (27.12.2004).

Mgr Małgorzata Pawłowska Gabinet Pomocy Psychologicznej Kopińska 25m.35 Warszawa

Redakcja
ADMINISTRATOR
PROFILE

Posts Carousel